Thomas Allom’un gravürleri ile ünlenen "İstanbul ve Anadolu'da Yedi Kilise" seyahatnamesinin lüks ciltli nefis bir örneği

Fisher, Fils et Cie: Paris and London, [1838]. 82 gravür, 2 harita, 28x23x5 cm, deri cildinde.

Thomas Allom (1804-1872), 19. yüzyılda gravürlü kitap geleneğininin en önemli ressamlarından biridir. Mimar Francis Goodwin’in yanında çalışmıştır. Institute of British Architects’in kurucu üyeleri arasındadır. Allom’un resimleri pek çok seyahatnamede gravür olarak yer almıştır. Koleksiyonerler tarafından her zaman aranan bir kitap olan "Syria, The Holy Land, Asia Minor IIlustrated"i de Thomas Allom resimlemiştir. Kitabın A. Kaiser tarafından yapılan Almanca çevirisi "Konstantinopel in und seine Umgebungen" (Leipzig, 1841) başlığıyla yayınlanmıştır. Metnini A. Baratta’nın yazdığı İtalyanca baskı ise "Costantinopoli Effigiata Descritta" (Torino, 1840) başlığı ile basılmıştır. Thomas Allom İstanbul’da bulunduğu sıralarda İngiltere büyükelçisi Lord Stratford Canning’den yakınlık görmüş, elçilikte görev yapan din adamı ve araştırmacı Robert Walsh’ın rehberliğinde İstanbul’un tarihi yapısı üzerine önemli bilgiler alarak bu gizemli kentin meydanlarında, sokaklarında birbirinden güzel, pitoresk resimler çizmiştir. Bu resimler, o dönem İstanbul kentinin mimari yapısından tarihî köşelerine, geleneksel yaşamından insanlarına kadar çok zengin ve detaylı bilgiler verir. Thomas Allom’un çizdiği İstanbul resimleri arasında Boğaz ve Haliç manzaraları, mezarlıklar, Sultanahmet Meydanı ve çevresi, kilise ve ayazmalar, surlar, kahvehaneler, hamamlar önemli bir yer tutar. Resimlerinde görülen İstanbul manzaraları sayesinde, günümüze dek birçok mimari yapının kaybolup silindiği veya gördüğü değişiklikler çarpıcı bir şekilde gözler önüne serilir. Ressamın İstanbul’da bulunduğu yıllarda Kız Kulesi henüz ahşap bir yapıdan ibarettir ve Ahırkapı önlerini balıkçı dalyanları süslemektedir. Nuruosmaniye semtinde yer alan, kölelerin alınıp satıldığı Esir Pazarı’ndaki Esirci Han’dan da günümüze hiçbir şey kalmamıştır. Robert Walsh’ın uzun yıllar yaptığı araştırmalara dayanarak kaleme aldığı Osmanlı ülkesindeki izlenimleri Thomas Allom’un gravürleri ile birleşerek "Constantinople and the Scenery of the Seven Churches of Asia Minor" [İstanbul ve Anadolu’da Yedi Kilise] eseri  koleksiyonerler tarafından en bilinenidir. Müzayedeye sunduğumuz Allom’un gravürlerinin kullanıldığı ancak metnini Leon Galibert ile C. Pelle’in yazdığı Fransızca kitap "Constantinople Ancienne et Moderne, comprenant aussi les Sept Églises de l’Asie Mineure" (Paris, [1838]) adlı eserdir.