PIERRE GILLES - THE ANTIQUITIES OF CONSTANTINOPLE

FETİH SONRASI İSTANBUL HAKKINDA TEMEL KAYNAK KİTAPLARDAN BİRİ… 296 YILLIK BİR KİTAP…

RÖNESANS ÇAĞI FRANSIZ YAZARI PIERRE GILLES’İN KENDİ GÖZLEMLERİNE DAYANAN, İSTANBUL'UN FETİH SONRASI ARKEOLOJİSİ VE TARİHİ TOPOĞRAFYASI İÇİN TEMEL KAYNAK NİTELİĞİNDE KABUL EDİLEN BİR ESER…

Piere Gilles veya Petrus Gyllius (1490-1555) Fransız doğa tarihçisi, çevirmen ve topograftır. Gilles, Hümanist Rönesans eğitimi aldığı dönemde kendisini Eski Çağ bilgisine ulaştıracak klasik dilleri öğrenir, Pagan ve Hristiyan metinleri üzerine Latince ve Yunanca dillerinde çalışmalar yapar. Keşfedilmemiş İlkçağ metinlerini bulma tutkusuyla Yunanca ve Latince el yazmalarının üzerine yoğunlaşan Pierre, 1544 yılında Kraliyet tarafından İstanbul Konsolosluğu’nda Antik metinleri aramak, klasik yazma kaynaklarını yerinde toplamak ve tarihsel kalıntıları incelemek için görevlendirilmiş hatta 1548 yılında Sultan Süleyman’ın İran seferine katılmıştır. Görevini sürdürdüğü üç sene boyunca vaktinin ciddi bir kısmını İstanbul’a ayıran Gilles, İstanbul üzerine oldukça kapsamlı ve önemli bir arşiv oluşturur ve 532 yılında Justinianus tarafından yaptırılmış “Yerebatan Sarnıcı” başta olmak üzere keşfedilmemiş anıtlar ortaya çıkarır. İstanbul’un coğrafi konumu, doğal çevre, su dağıtımı ve bölgenin iklim şartları, İstanbul’un büyüklüğü gibi İstanbul’un genel topografik bilgileri hakkında detaylı gözlemlerini kaleme almıştır. Devamında İstanbul’un kent planı, caddeleri, enlem ve boylamı ile İstanbul’un efsaneleri hakkında ayrıntılı bilgiler vermiştir. Ardından İstanbul’un yedi tepesini detaylandırmış ve her birinde bulunan anıtlar, surlar, sur kapıları, kuleler ile birlikte her birinin antik eserlerini betimlemiştir. Son olarak yedi tepenin dışında kalan Galata ve Pera hakkında gözlemlerini aktaran yazar İstanbul’daki Osmanlı eserleri ile ilgili de bilgiler sunmaktadır. Kendisinden sonra gelen tüm gezginler için değerli bir rehber ve kaynak olacak bu eseri İstanbul tarihinin ayrıntılı bir anlatımının yanı sıra Bizans arkeolojisine derinlemesine bir bakış da sağlamaktadır. Kaleme aldığı eserin İngilizce çevirisi olan ve müzayedede satışa sunulan kitabın son kısmında yer alan “A Description of the Wards of Constantinople”, Doğu Roma İmparatorluğu başkentinin Arcadius ve Honorius hükümdarlığında olduğu zamandan betimlemesini içerir. Dahası kitabın ekinde bir zamanlar İstanbul’u süsleyen ve 1204’te Latin Haçlılar tarafından yağmalanan heykellerden söz eden Oxford Üniversitesinin Bodleian Kütüphanesinden bir elyazmasının içeriği de yer alır.